Student Yonatan over leren in de praktijk en de impact van de tentoonstelling "Er komt een mens bij de dokter". Wat betekent het eigenlijk om écht passende zorg te geven? Die vraag stond centraal tijdens de tentoonstelling "Er komt een mens bij de dokter" die de afgelopen weken te zien was op de Vondellaan. Samen met studenten en docenten doken we in persoonlijke verhalen over diversiteit, (seksuele) identiteit en zorg.
Student Yonatan (opleiding tot tandartsassistent) vertelt over wat de tentoonstelling en de lessen daaromheen hem hebben gebracht – en waarom het zo belangrijk is dat toekomstige zorgverleners leren om voorbij het standaardplaatje te kijken.
"Zorg is niet one-size-fits-all"
“Wat ik heb geleerd? Dat zorg echt voor iedereen anders is,” begint Yonatan. “Mijn studentcoach legde goed uit dat je als zorgverlener niet kunt denken: ‘oh, dit is een man met astma, dus ik doe dit of dat.’ Je moet je verdiepen in het verhaal van de patiënt. Wat is hun achtergrond, medische geschiedenis, thuissituatie?” Dat perspectief helpt hem nu al tijdens zijn stage in een tandartspraktijk: “Laatst was er een patiënt die extreem bang was voor lange naalden. Dan leggen gaan we vooraf kleine naalden klaar. Zo kun je echt verschil maken, door naar die signalen te luisteren.”
“Ik dacht dat ik empathisch was – maar dat viel tegen”
Yonatan vertelt openhartig dat hij tijdens de lessen over inlevingsvermogen ontdekte dat actief luisteren nog best moeilijk is. “Stel: je hebt een patiënt die een totaal ander leven heeft dan jij, misschien mentaal kwetsbaar is of sociaal geïsoleerd. Kun jij dan echt luisteren zónder te oordelen? In de klas kregen we een casus van een jongen die veel gamede en ongezond at. In plaats van belerend doen, leerden we vragen te stellen als: ‘Hoe vaak poets jij je tanden?’ – op een laagdrempelige, niet-veroordelende manier.”
"Op stage leerde ik omgaan met boze patiënten"
Hij herinnert zich een bijzondere situatie tijdens zijn stage: “Er kwam een mevrouw voor de tweede keer terug met een slecht zittende prothese. Ze was boos en schold de tandarts uit. Vroeger, bij mijn bijbaan bij de supermarkt, zou je iemand dan de winkel uitzetten. Maar hier bleef de tandarts rustig. Hij vroeg door, luisterde goed en legde rustig uit wat er mis was gegaan. Dat vond ik indrukwekkend. Ik bood haar water aan. Dat moment heeft me echt iets geleerd over professioneel blijven.”
"In de klas was er discussie – en ook begrip"
De tentoonstelling raakte ook aan onderwerpen als gender, seksualiteit en inclusie. “In de klas was er discussie, bijvoorbeeld over de LGBTQI-gemeenschap. Sommige studenten lachten, maar anderen – ook gelovige studenten – spraken hen daarop aan. Dat was mooi om te zien. Zelf heb ik vrienden uit die gemeenschap, dus ik snap het onbegrip soms niet. Maar ik zie dat het gesprek helpt om bewustwording te vergroten.” Een andere casus – een oudere LGBTQI-patiënt die verkeerd was doorverwezen – raakte iedereen in de klas. “We herkenden haar in onze eigen oma’s of moeders. Dan gaat het ineens niet meer om ‘de ander’, maar om een mens. En daar gaat het om.”
Wat werkt in het onderwijs?
Volgens Yonatan zijn de posters en portretten uit de tentoonstelling heel sterk. “De kleuren, de beelden, de teksten – dat blijft hangen. Maar ik denk dat video nog meer impact kan hebben op onze generatie.” Ook pleit hij voor folders of boekjes die studenten kunnen meenemen: “Voor sommige medestudenten werkt het beter als ze in hun eigen tijd informatie kunnen lezen. Zeker over onderwerpen die ze ‘ingewikkeld’ vinden.”
Hij sluit af met een mooi inzicht: “Vroeger dacht ik bij slechte mondhygiëne: ‘je bent gewoon lui’. Nu denk ik eerder: er speelt misschien iets mentaals, of iemand heeft net een verlies meegemaakt. Een vriendin van mij verloor haar vader – toen ging haar zelfzorg ook achteruit. Dat perspectief helpt mij nu om vanuit afstand te kijken, zonder in te vullen. En dat maakt mij, denk ik, een betere zorgverlener.”
Meer weten over hoe wij met studenten werken aan inclusieve zorg? Of benieuwd naar de ervaringen van onze docenten? Lees ook het interview met docent Eveline over de impact van deze tentoonstelling in de klas.