Opleiden tot kritisch denkende burgers en professionals, dat is waar het beroepsonderwijs om draait
Het beroepsonderwijs heeft een drievoudige opdracht:
- opleiden voor een vak
- opleiden voor een vervolgopleiding en
- voor goed burgerschap.
Voor alle drie is kritisch kunnen denken nodig. Van 2017 tot 2021 heeft het Expertisecentrum Kritisch Denken onder de vlag van ROC Midden Nederland praktijkonderzoek gedaan naar de kritisch denkende student in het mbo. Er is onderwijsmateriaal ontwikkeld, veel docenten zijn ondersteund in hun professionalisering en didactische vaardigheden. Op deze website is het nalatenschap van het Expertisecentrum Kritisch Denken te vinden. Je vindt hier kennisclips, visiedocumenten, praktijkgerichte artikelen en didactische handvatten voor eigen onderwijsontwerp.
Contact: Laura Martens, voormalig docent-onderzoeker bij het Expertisecentrum Kritisch Denken en huidig coördinator van de onderzoekswerkplaats burgerschap Democratisering van kritisch denken waar ROC Midden Nederland in participeert: @email
Een van de projecten die doorloopt is de werkplaats onderwijsonderzoek burgerschap, getiteld Democratisering van kritisch denken. Hier werken docenten uit diverse colleges samen met onderwijscollega’s uit het hele land aan de verbetering van het beroepsonderwijs door de beroepsvoorbereiding te integreren met burgerschapsvorming. Zie www.werkplaatsburgerschap.nl
Nalatenschap Expertisecentrum Kritisch Denken
Kritisch denken doceren kun je leren In dit korte artikel geven we je een aantal handvatten voor het doceren van kritisch denken. Kort en krachtig. Download [pdf]
Integratie Five Step Model voor onderwijzen van kritisch denken In dit artikel geven we een handvat waarmee je stapsgewijs het kritisch denken van studenten oefent door middel van een didactische strategie, genaamd het ‘Five Step Model’. Download [pdf]
Kritisch denken binnen de verpleegkunde bbl We beschrijven hier hoe kritisch denken als rode draad door de BBL-variant van de opleiding tot verpleegkundige vormgegeven kan worden. De transfer naar andere opleidingen is goed te verwezenlijken. Download [pdf]
Kritisch denken in burgerschapsvorming, bildung en beroepsonderwijs Onderwijscollega Piet van der Ploeg beschrijft in dit artikel voor de werkplaats hoe kritisch denken zich verhoudt tot de drie opdrachten van het mbo: burgerschap, bildung en het leren voor een vak. Download [pdf]
Discoursethiek voor een onderwijsmanager Hoe kan je als onderwijsmanager bijdragen aan een kritisch denkende organisatie? We gaan hier in de publicatie De kritisch denkende student in het mbo: autonoom en constructief op in en in dit artikel staan we uitgebreider stil bij de rol van de onderwijsmanager. Er wordt hier een mogelijkheid met handvatten beschreven. Download [pdf]
Waardeer boze werknemers Hoe ben je als organisatie een voorbeeld in het waarderen van kritische denkers? Een voorbeeld is het omarmen van boze werknemers. In dit essay wordt ingegaan op de waarde van boze werknemers, naar aanleiding van een afdelingsmanager die stelde dat iemand die boos is niet van waarde is. Hopelijk interessante gespreksstof. Download [pdf]
De docent als rolmodel De docent geeft niet alleen vak, maar onderwijst ook zichzelf als mens. De docent als voorbeeld voor het volwassen zijn, de docent als rolmodel. Hoe ziet dat eruit? Je hoeft niet perfect te zijn, maar wel open en transparant. Download [pdf]
Kan bildung bestaan in een systeem van consumentisme? Scholen beloven vaak een persoonlijke benadering. Maar is dat wel écht mogelijk? In deze filosofische beschouwing helpen we je om wat dieper na te denken over de belofte die ogenschijnlijk vaak wordt gedaan aan studenten. Download [pdf]
Van denken ten dienst van een ideologie naar het bevragen van die ideologie Hoe kritisch is het economische burgerschapsonderwijs in het mbo nou eigenlijk? Niet echt kritisch. Wat is ervoor nodig om studenten zich kritisch te leren verhouden tot de huidige economische opvattingen? Zie daarvoor dit artikel met bijbehorende praatplaat. [Download].
Rubric voor kritisch denken in het mbo We hebben een rubric voor kritisch [pdf] denken ontwikkeld. Er is ook een docentenversie [pdf] en een voorbeeldtaak [pdf] beschikbaar.
Een terugblik op 4 jaar ECKD Tot slot vind je hier een terugblik op het Expertisecentrum Kritisch Denken. Hoe hebben de collega’s het ervaren? Wat is er gelukt? Wat is er geleerd?
De kritisch denkende student in het mbo: autonoom en constructief
In deze publicatie [pdf] geven wij duiding aan het begrip kritisch denken in relatie tot het beroepsonderwijs. Het is niet de bedoeling om kant en klare oplossingen aan te reiken, maar we helpen je op weg. We hopen je aan het denken te zetten en handvatten mee te geven.
Videogallerij
Aan de hand van korte video’s leer je hoe je je studenten kritisch kunt leren denken. In de eerste video gaan we in op wat kritisch denken is, waaraan je een kritisch denker kunt herkennen en waarom we kritische denkers waarderen. In de tweede video laten we zien welk docentgedrag het kritisch leren denken stimuleert en welk gedrag niet helpend is als je je studenten kritisch wilt leren denken. In de derde video behandelen we welke didactiek kritisch denken stimuleert en laten we een model zien waarmee je je lessen kunt ontwerpen. In de vierde en laatste video gaan we dieper in op het redeneren van studenten en behandelen we onder andere Rationale.
